Lanh tô là gì? (Và sự nhầm lẫn tai hại với giằng tường, bổ trụ)

Trong quá trình giám sát thi công phần thô, chủ nhà thường nghe thợ hoặc kỹ sư nhắc đến rất nhiều thuật ngữ kỹ thuật như "đổ lanh tô", "chạy giằng tường", "đổ bổ trụ"... Đối với những người không chuyên, việc này có thể gây hoang mang. Trong đó, câu hỏi "lanh tô là gì?" là một trong những thắc mắc phổ biến nhất.

Để trả lời một cách trực tiếp và dễ hiểu nhất: Lanh tô là một cấu kiện chịu lực (thường là một dầm bê tông cốt thép hoặc thép hình) được đặt nằm ngang ngay phía trên các ô cửa (cửa đi, cửa sổ, ô thoáng) để đỡ khối tường gạch nằm bên trên, ngăn tường sụp đổ xuống ô cửa.

Tuy nhiên, lanh tô là gì mới chỉ là một phần của câu chuyện. Rất nhiều người, thậm chí cả một số đội thợ, đang có sự nhầm lẫn nghiêm trọng giữa "lanh tô" và "giằng tường", dẫn đến thi công sai kỹ thuật, gây nứt nẻ và ảnh hưởng đến sự bền vững của công trình.

Với kinh nghiệm của một đơn vị thi công chuyên nghiệp, Xây Dựng Kim Anh sẽ bóc tách chi tiết không chỉ "lanh tô là gì", mà còn phân biệt rõ ràng "giằng tường là gì", "khi nào cần bổ trụ" – ba yếu tố cốt lõi tạo nên một hệ thống tường vững chắc.

Lanh tô là gì? Phân tích chi tiết vai trò và cấu tạo

Hãy bắt đầu với từ khóa chính của chúng ta. Lanh tô (hay còn gọi là Lintel) là một cấu kiện bắt buộc phải có trong mọi công trình xây dựng, từ nhà cấp 4 đến biệt thự cao cấp.

Định nghĩa lanh tô chính xác nhất

Như đã định nghĩa ở trên, lanh tô là một dầm kết cấu nằm ngang. Vị trí của nó luôn luôn là bắc ngang qua một ô trống trên tường (cửa đi, cửa sổ, ô thoáng, tủ âm tường).

Vai trò của lanh tô cửa sổ và cửa đi (Tại sao nó bắt buộc?)

Vai trò của lanh tô cửa sổ và cửa đi là cực kỳ quan trọng, không thể bỏ qua:

1. Chịu lực & Đỡ khối tường phía trên: Đây là vai trò chính. Hãy tưởng tượng, nếu không có lanh tô, toàn bộ khối tường gạch nặng hàng tấn nằm ngay trên khung cửa sổ sẽ đè trực tiếp xuống khung cửa (nhôm, gỗ, sắt...). Khung cửa mỏng manh này không được sinh ra để chịu lực, nó sẽ bị biến dạng, móp méo, không thể đóng mở và thậm chí sập gãy.

2. Truyền tải lực: Lanh tô nhận toàn bộ tải trọng của khối tường bên trên và truyền tải lực đó sang hai bên mép tường (cột) bên cạnh ô cửa, đảm bảo an toàn tuyệt đối.

3. Chống nứt góc cửa: Các góc của ô cửa là vị trí tập trung ứng suất, rất dễ bị "xé" và gây nứt nẻ (vết nứt xiên 45 độ). Lanh tô (với cấu tạo lanh tô kiên cố) giúp gia cường, triệt tiêu các ứng suất này, giữ cho tường phẳng đẹp.

Giằng tường là gì? (Phân biệt rạch ròi với lanh tô)

Đây là phần kiến thức cực kỳ quan trọng. Nếu bạn hỏi "lanh tô là gì?" mà không tìm hiểu "giằng tường là gì?", bạn mới chỉ hiểu được 50% vấn đề.

Định nghĩa giằng tường

Giằng tường là gì? Giằng tường (hay còn gọi là dầm tường, đai tường) cũng là một dầm bê tông cốt thép, nhưng vị trí và vai trò của nó hoàn toàn khác lanh tô.

• Vị trí: Giằng tường chạy liên tục bên trong khối tường, thường chạy ngang theo chu vi của ngôi nhà hoặc chạy dọc theo các bức tường dài. Nó được đổ tại một độ cao nhất định (ví dụ: ngang đỉnh cửa sổ, hoặc dưới sàn).

• Mục đích: Giằng tường không sinh ra để đỡ một ô cửa nào cả.

Vai trò cốt lõi của giằng tường (Tại sao không thể thiếu?)

Vai trò của giằng tường là "giằng" và "khóa" (Tie - Cột, buộc).

1. Liên kết các khối tường: Giằng tường đóng vai trò như một "cái đai" (giống như đai niềng thùng rượu), liên kết tất cả các bức tường (tường bao, tường ngăn) thành một hệ thống không gian thống nhất, cứng cáp.

2. Chống nứt do lún không đều: Đây là vai trò quan trọng nhất. Trong quá trình sử dụng, móng nhà có thể bị lún không đều. Nếu không có giằng tường, sự lún lệch này sẽ "xé" toạc bức tường, gây ra các vết nứt xiên nghiêm trọng. Giằng tường sẽ phân bổ lại tải trọng, giúp toàn bộ khối tường "cư xử" như một tấm lớn, hạn chế tối đa việc nứt gãy.

3. Gia cường độ cứng cho tường: Đối với các bức tường quá cao hoặc quá dài, giằng tường giúp tăng độ ổn định, chống lại lực xô ngang (như gió bão).

So sánh nhanh: Lanh tô và giằng tường

Để bạn không bao giờ nhầm lẫn "lanh tô là gì" và "giằng tường là gì", đây là bảng so sánh trực quan:

Tiêu chí	Lanh tô	Giằng tường
Mục đích chính	Đỡ tường trên ô cửa (cửa đi, cửa sổ).	Liên kết các bức tường, chống nứt do lún.
Vị trí	Chỉ nằm cục bộ trên ô cửa.	Chạy liên tục bên trong tường, thường chạy vòng quanh.
Chiều dài	Ngắn (chỉ dài hơn ô cửa một chút).	Rất dài (có thể dài bằng chu vi ngôi nhà).
Tính bắt buộc	Bắt buộc có ở mọi ô cửa.	Bắt buộc có ở các vị trí tường chịu lực, tường dài.

Ghi chú thông minh: Trong nhiều trường hợp để tối ưu thi công, người ta sẽ kết hợp 2 trong 1. Tức là, thay vì đổ lanh tô riêng lẻ, kỹ sư sẽ cho hệ giằng tường chạy liên tục ở cao độ đỉnh cửa (ví dụ 2.2m), và hệ giằng tường này sẽ tự động đóng vai trò làm lanh tô cho tất cả các cửa trên tầng đó.

Kỹ thuật thi công lanh tô (cấu tạo lanh tô) chuẩn

Khi đã hiểu "lanh tô là gì", chúng ta cần biết nó được làm như thế nào. Cấu tạo lanh tô phổ biến nhất là bê tông cốt thép, và có 2 phương án thi công.

Phương án 1: Lanh tô đúc sẵn

• Mô tả: Lanh tô được đúc thành các thanh dầm (kích thước chuẩn) tại nhà máy hoặc đúc sẵn hàng loạt tại công trường.

• Kỹ thuật thi công: Khi xây tường đến vị trí ô cửa, thợ xây sẽ dùng vữa để định vị và gác thanh lanh tô đúc sẵn này lên hai mép tường.

• Yêu cầu kỹ thuật: Chiều dài "gác" (phần lanh tô nằm đè lên tường) ở mỗi bên phải tối thiểu là 20cm - 25cm (tùy độ rộng cửa) để đảm bảo khả năng truyền lực an toàn.

• Ưu điểm: Thi công rất nhanh (không mất thời gian ghép cốp pha, chờ bê tông khô), tiết kiệm nhân công.

• Nhược điểm: Tốn chi phí vận chuyển, cẩu lắp nếu lanh tô quá lớn; kém linh hoạt với các kích thước cửa lẻ.

Phương án 2: Lanh tô đổ tại chỗ

• Mô tả: Đây là phương án phổ biến và kiên cố nhất, lanh tô được đổ bê tông trực tiếp tại vị trí ô cửa.

• Kỹ thuật thi công (chi tiết cấu tạo lanh tô):

  1. Ghép cốp pha: Thợ sẽ đóng cốp pha (thường là gỗ) ở đáy và hai bên thành để tạo khuôn cho lanh tô.

  2. Bố trí thép: Đặt cốt thép chịu lực vào bên trong (Thép chịu lực chính 2-3 cây Phi 12 hoặc Phi 14 ở lớp dưới; thép đai Phi 6 a150-a200).

  3. Đổ bê tông: Đổ bê tông mác 200-250 vào khuôn cốp pha, đầm dùi kỹ.

  4. Bảo dưỡng & Tháo cốp pha: Chờ bê tông đủ cường độ (ít nhất 7-10 ngày) mới được tháo cốp pha đáy.

• Ưu điểm: Kết cấu kiên cố, đồng khối, linh hoạt với mọi kích thước cửa, tận dụng được nhân công tại chỗ.

• Nhược điểm: Tốn thời gian hơn (mất thời gian ghép cốp pha và chờ bê tông khô).

Khi nào cần bổ trụ và khi nào cần giằng tường?

Chúng ta đã phân biệt được lanh tô và giằng tường. Nhưng để một bức tường thực sự vững chắc, chúng ta cần biết thêm về "bổ trụ".

Bổ trụ là gì và khi nào cần bổ trụ?

• Bổ trụ là gì? Là một cột bê tông cốt thép (kích thước thường bằng tường, ví dụ 200x200) được đổ bên trong một bức tường gạch, nó không phải là cột kết cấu chịu lực chính của nhà.

• Vai trò: Nếu giằng tường là "đai ngang", thì bổ trụ là "đai dọc". Nó giúp gia cường độ cứng cho tường theo phương thẳng đứng.

• Khi nào cần bổ trụ?

  1. Khi tường quá dài: Một bức tường gạch dài liên tục (ví dụ dài hơn 4-5 mét) mà không có tường khác giao cắt, nó sẽ rất yếu theo phương ngang (dễ bị gió xô đổ hoặc tự oằn). Lúc này, bắt buộc phải có một bổ trụ ở giữa để "ngắt" nhịp, gia cường.

  2. Khi tường quá cao: Với các bức tường cao (như tường ở sảnh thông tầng, cao 5-6 mét), bắt buộc phải có bổ trụ (và cả giằng tường giữa) để đảm bảo độ ổn định.

  3. Tại các vị trí giao tường (Nếu không có cột): Ở các góc giao chữ T hoặc chữ L của tường mà không trùng với cột kết cấu, người ta thường đổ một bổ trụ để khóa chặt hai bức tường lại với nhau.

Khi nào cần giằng tường? (Các vị trí bắt buộc)

• Giằng tường móng (Giằng móng): Luôn có. Nó liên kết các đài móng/móng băng lại với nhau, ngay trên lớp lót móng.

• Giằng tường thân tường (Giằng tường cao độ cửa): Đây là vị trí quan trọng nhất.

  • Vị trí: Thường được đặt ở cao độ 2.2m (ngang đỉnh cửa đi và cửa sổ).

  • Mục đích: Vừa làm giằng liên kết tường, vừa đóng vai trò làm lanh tô cho toàn bộ hệ cửa như đã phân tích ở trên.

• Giằng tường khóa đỉnh (Giằng tường dưới sàn): Nằm ở vị trí trên cùng của tường, ngay trước khi đổ sàn tầng trên. Nó giúp "khóa" đỉnh tường, tạo bề mặt bằng phẳng để đặt dầm sàn, tránh nứt đầu tường.

• Giằng tường giữa (Khi tường quá cao): Nếu tường cao trên 4m, ngoài giằng đỉnh và giằng móng, cần có thêm một giằng ở giữa tường (cao độ khoảng 2m - 2.2m).

Lanh tô, Giằng tường, Bổ trụ – "tam giác" an toàn cho tường nhà

Đến đây, chắc chắn bạn đã có câu trả lời rõ ràng cho "lanh tô là gì?". Nó là dầm đỡ tường trên ô cửa. Nhưng quan trọng hơn, bạn đã hiểu được "giằng tường là gì" (dầm liên kết, chống nứt) và "khi nào cần bổ trụ" (cột gia cường cho tường dài/cao).

Đây là ba cấu kiện "ẩn" nhưng đóng vai trò "tam giác" an toàn, quyết định trực tiếp đến sự bền vững, ổn định và khả năng chống nứt của các bức tường. Việc thi công đúng, đủ và chuẩn kỹ thuật các cấu kiện này là yêu cầu bắt buộc của một nhà thầu chuyên nghiệp. Bất kỳ sự cắt xén, làm ẩu nào ở các vị trí này (như không có giằng tường, lanh tô gác không đủ...) đều sẽ dẫn đến hậu quả nứt nẻ, thấm dột về sau.

Tại Xây Dựng Kim Anh, chúng tôi tin rằng một công trình chất lượng phải được xây dựng từ những chi tiết kỹ thuật nhỏ nhất.

➡️ Nếu bạn đang tìm kiếm một nhà thầu thi công minh bạch, kỹ thuật, không "đốt cháy giai đoạn" và coi trọng sự an toàn của công trình, hãy tham khảo Dịch vụ xây nhà phần thô của chúng tôi. Liên hệ ngay để được tư vấn miễn phí!

Thông tin liên hệ Công ty TNHH Thiết kế và Xây Dựng Kim Anh:

• Địa chỉ: 98/5 Nguyễn Thị Đẹt, Ấp 25, Xã Đông Thạnh, TP Hồ Chí Minh

• Hotline/Zalo: 0974 776 305 – 0966 289 559 – 0987 244 305

• Email: xaydungkimanh@gmail.com

• MST: 0314264130

• Website: www.xaydungkimanh.com